ЦАУÆЙНОПТÆ
(Йеу архайди водевиль)
И ГЪ АЗГУТÆ:
| ПОДО — 70-анзиккон |  |
цауæйнæнттæ |
| ТОТАЙ — 45-анзиккон | ||
| САЛАТ — 30-анзиккон |
ФИЙЙАУ — 35-анзиккон
(Гъæдгæрон, зæронд уосопгæ, фæйимæ цæунцæ цауæй-
нæнттæ — Подо, Тотай, Салат æд хурдзинтæ 'ма
æд топпитæ.)
Тотай.Цæй, рабадетæ æнцад,
Исуадзетæ уæ фæллад.
Æртæ бони нур дзаегъæли
Мах сирдти фæсте хæтæн.
Æхсæвеуат æркæнæн,
Нæ фалдзоси зад гæнгæли,
Йес кæрдзин æма арахъ,
Цæй, банцайæд, уæ булгъахъ.
Салат. Æртæ бони —
Мингий усмæ сæ нæ хони.
Т о т а й (Поцомæ),
Гъей, ци кæни, ци, Поцо?
Ку нæ дауи дæ роцъо,
Цæбæл æрдæ мæлдзой уг,
Цæбæл балхийæй де 'рфуг?
Цæй, радтæ мин дæ ниуазæн,
Мах мæгьæлти ку нæ гъазæн.
Салат. Гъа, февналæ 'ймæ, Поцо,
Ра-си толæ дæ роцъо.
Тотай. Сирд нæ равардта хуцау,
Æндæр хатмæ æнгъæлдзау,—
Уæд ци 'йбæл кæни гузавæ?
Бунтæй-бунтæмæ ниххафæ
Ду еци синон, Поцо,
'Ма радауæ дæ роцъо.
Подо.Нæй сирдтæбæл мае гузавæ,
Йес æндæр мæнмæ унаффæ.
Тотай. Ци унаффæ 'й, цæй, зæгъæ 'й,
Кæд æ кæнгæ мæнæй æй?
Подо.Йес ами хæстæг муддар,—
Мае зæронд лимæн Дудар.
Æ еунæг кизгæ æ хæццæ,
Дзамахан-рзесугъд сæддзæццæ.
Æд-æхсæвæ, æд-æ-бонæ
Нæбал кæнун зæрдæнцоймæ,
Нæбал зо ну и уоди гъар,—
Фæммин цотæ мийнæвар.
Тотай.О, зæронд хæрæг Поцо,
Бæргæ дауи дæ роцъо,
Фал фур зæрæй ниййизгæй,
Уæд ци кæни ма кизгæй?
Подо.Гьей, дзæгъæл дзорæг Тотай,
Рæстмæ зелæг макæд уай!
Æмбалæн мин ку нæ бæззи,
Мæ зæрондмæ мин ци кæси.
Цæппо-лæппо, фий-лæппо,—
Мæ зæрдæ ма æй лæппо.
Цæй, фæлтауги ду бавзарæ
Дæ лæгдзинадæ, дæ хъаурæ,
Мæ унаффæ уæд хæлар,—
Фæммин цотæ мийнæвар.
Салат. Уæд аци гъуддаг хæлар,
Фæццæудзииан мийнæвар.
Тотай. Цæй, фæууæд æдта уæ загъд,—
Исарази дæн æз дæр.
Уæ сæрвæлтау уæд мæ сæр,
Фал гъуддаг гъæуй ратагъд.
Подо (æд сийнон).
Уæ цæрæнбон берæ уа,
Мæлæт уин æппун ма уа,
Æрцудæнцæ мæ рохс фунтæ.
Нур аци синон æд бунтæ
Ку ниуазун уæ туххæн,
Фал унаффæ бакæнæн,
Æнæ унаффæй гъуддаг —
Кæддæриддæр æскъудздзаг.
Салат. Бахатир кæнтæ, кæстæр
Дæи уæ цори, фал уæддæр,
Æз корун уи дзурди барæ.
Нæ лæгдзинадæ, нæ хъаурæ
Мах бавзаруйнаг кæд ан,
Уæд гъæуама Дзанахан
Æрцæуа абони скъавд,—
Æнæмæлгæ 'й уæд нæ гъавд.
Тотай. Мæнмæ гæсгæ, нæ гъуддаг
Мах бавзарæн бал фиццаг
Исаразун мийнæварæй,—
Кæд не суа нин,— уæд не 'хсарæй.
Подо.Æй дæ фæндæ рæвдзæдæр,
Хеваст миуæ нæй хуæздæр,
Æрветун уæ мийнæвари,
Бабæрæг кæнтæ Дудари,—
Агорун æй хæстæгæн
Зæрдиуагæй мæхецæн.
Кæд баагора ми ирæд,—
Мæ къода бæх уой фæууæд.
Тотай.Цæй, гъуддаг мин нур зунд æй,
Дзебæл дæр ма цæмæн гей?
Ду ами лæууæ, Подо,
'Ма не 'рцудмæ дæ роцьо
Радауисæ æнгъæлдзау,
Кæдимайди-ма хуцау,
Мæ уод ин фæууа нивонд,
Æринтъохидæ амонд.
Подо (æд ниуазæн).
Цæй, фæууотæ фæндараст,
Гъей, Уасгерги,—дæ фæдзахст!
Цæй, ниуазæнтæ — æнкъупп!
(Тотай йесуй авгæ.)
Гъей, Никкола, Тæтæртупп,
Рафæлгæсетæ бæрзондæй,
Ма ниууагътæ æнамондæй
Мах аци бон. Нæ гъуддаг
Фæди-фæдмæ уæд цийнаг.
(Ниуазуй )
(Тотай æма Салат истунцæ.)
Тотай. Цæй, Уасгерги фæккæнæд
Мах абони фæндараст.
Гъей, Никкола, дæ фæдзахст,—
Нæ гъуддаг уæ барæ уæд.
(Ниуазуй.)
Салат. Уæ кувдбæл фæууæд мæ кувд,
Уæд нæ тунæ фæрнгун уфт!
(Ниуазуй.)
Тотай. Гъе нур ду, Поцо, хуæрзбон,
Мах Дудармæ — фæндараст!
(Рацудæнцæ.)
Поцо (ходаистæй).
Уо, ме скæнæг, дæу фæндон
Уæд аци гъуддаг арæзт.
(Æхемæ æркæститæ кæнуй, æ роцъо дауй.)
Мæтæй дин мæлуй Поцо,
Ку нæ дауй æ роцъо.
Дæ роцъо, дан, ниййизгæй,
Ци ма, дан, кæни кизгæй.
Уæ, фесæфайтæ фæлтау
Уæ гъæлай фæрци биндзау,
Фæххæсдзæнæй си мæ зæрдæ,
Фæрресдзæнæнцæ ме 'гæртæ.
(Скъотт зарæ кæнуй йеу усмæ.)
Фал, кай зонуй, нæ муддар,
Мæ зæронд лимæн Дудар
Ци зæгъдзæнæй, куд уодзæнæй?
Æнгъæлдзау дæн, исодзæнæй,
Æвæццæгæн, мæ гъуддаг.
Батар кодтсн дууæ уоси,—
Дзанапан мин æртиккаг.
(Скъотт зарæ кæнуй. Йеу усмæ нийгъосуй.)
Зарунгъæр цæуй маг гъоси.
Кæмидæр заруй фиййау
Уæртæ пихси æндиау.
Кæд сингъеза мæ гъуддаг,
Уæд фиййауæй косæрттаг
Æрилхæндзæнæн изæри,
'Ма ахсæви а къæлдæри
Исирæздзæнæй минасæ,— Бор фезопæг, бор æлвасæ.
(Скъотт зарæ кæнуй йеу усмæ.)
Хинст хуæдтолгæ бæргæ уидæ,
Муди бæтман æркалидæ
Мæ зæронд кайес Дудар,—
Хумæтæги нæй муддар.
Бор фезонæг муди хæццæ,
Дзанахан-рæсугъд сæддзæццæ...
Мæтæй дин мæлуй Поцо,
Ку нæ дауй æ роцъо.
(Скъотт зарæ кæнуй йеу усмæ.)
Æндæмæ бал ракæсон,
Гæнгæлитæ æрхæссон.
(Рацæуй æндæмæ скъотт заргæй, уосонгæ йеу дзæвгарæ лæууй ревæдæй, уæдта фæззиннуй фиййау заргæ.)
Фиййау. Уой, рирæ, рирæ,
Уой, рирæ, рирау!
Æз дин ци уарзун,
Кизгайти-кизгай,—
Дæ ходгæ цæстæ,
Дæ къæлæт æрфуг.
Уой, рирæ, рирæ,
Уой, рирæ, рирау!
(Фенгаст æй авгæ æма сиуæмæ, есуй авгæ. Кæсуй имæ æма дзоруй.)
Мæнæ, мæнæ и цъируйнаг,
Кедæр мæрдтæ имисуйнаг.
(Сиуæ идзаг кæнуй æма ниуазуй.)
Уох, уох, уох! Цæй карз æй, цæй!
Раст зæрдæмæ ниххæццæ 'й!
(Идзаг кæнуй сиуæ æма ниуазуй.)
Æвеллон æма тæмæс,—
Ард хуæрун нуртæккæ æз,
Фудконд уоси уагъд ке нæй!
(Йеу ма дæр уадзуй æма ниуазуй.)
Уох, ку 'рцардтæн, ку, дæдæй,
Сæр йеу минги бабиндзæ 'й!
(Ивæруй авгæ æма сиуæ. Заруй.)
Æз дин ци уарзун,
Кизгайти рæсугъд,—
Дæ нарæг астæу,
Дæ ходгæ билтæ,
Уой, рирæ, рирæ,
Уой, рирæ, рирау!
Дæ ходгæ билтæ,
Дæ нарæг астæу!
(Заргæ рацæуй уосонгæй. Йеу усми фæсте фæззинуй Поцо.)
Поцо. (Дудари рауингæй).
Гъей, бунатмæ, нæ муддар,
Мæ зæронд лимæн, Дудар!
Д у д а р. Уæ бунат дæр гириззаг,
Дæхуæдæг дæр гириззаг!
Подо.Уой ци хони, мæ хæлар,
Мæ зæронд лимæн, Дудар?
Дудар. Мæн ма хонæ дæ хæлар,
Нæй æнкъай дæуæн Дудар.
Подо.Цæбæл мæстгун дæ, ме 'нгарæ,
Цæбæл кæнис дзурдæвзарæ?
Дудар.Кæд н' агори фидбилиз,
Цæмæн кæни уæд гириз?
Подо.Ци гириз æй, цитæ дзори?
Цæй, æрбадæ ду мæ цори.
Нæ дзубанди уотемæй
Бакæндзинан дууемæй.
Д у д а р (лæдзæг телгæй).
Æвæццæгæн, æнгъæлис,
Дудари сæрбæл гириз
Бафедаудзæнæй де 'рдиги,
Фал, еунæг хуцау, ме 'рдиги,—
Æнæмæнгæ ку зæгъон,—
Фæккгендзæнæ фуд фæсмон!
Подо.Æгæр устур æй дæ гъелæ,
Æгæр хъæбæр æй ма телæ,
Ку дин фæссæтта æваст,
'Ма ку сæхседа дæ мает!
Д у д а р (æвзедуй гъелæй).
Маст нæ, фал дин дæ сæрбæл
Æрсæттун гъæуй а гъглæ!
Подо (дамбаца фелвасуй).
Дæ лæдзæг мæнмæ ма телæ,
Кенæдта дин дæ реубæл
Ниццæвдзæнæн дамбаца!
Ф и й й а у (фæззиндтæй æваст,— Поцомæ).
Гъей, ци кæнтæ, гъей, ниууадзæ!
Цæбæл цæуй уæ хъис-хъис?
Ма бакæнтæ фидбилиз!
Подо.Бахатир кæнæ, фиййау,
Фал бафæрсæ 'и, сонт сирдау
Сонт лæборæ ци кæнуй?
Фиййау. 'Ма фиййау дæр ци зонуй?
Дудар. Гъей, зæронд хæрæг Поцо,
Ниггеруз æй дæ роцъо,
Робасау уæддæр, æвæдзи,
Дæ думæг телун нæ уадзи.
Нур дæхе фиййауæн раст
Æрбакодтай ду æваст.
Подо.Дæ хуарзæнхæй, о Дудар,
Мабал дзорæ нур лæвар,
Цо, корæн ди, дæ бунат
Баагорæ æнæ над.
(Æваст топпи гъæртæ фæццудæй.)
Фиййау.Топпи гъæртæ игъусуй,
Гъей, фæдеси гъæр цæуй!
(Рауайунцæ æртемæй дæр. Яеу дзæвгарæ уосонгæ рева
дæй лæууй, уæдта фæззинунцæ Тотай æма Салат кин
дзи хæццæ. Сæ фæсте фæззинуй Поцо дæр æма никъ
къех уй.)
Тотай. Ку никъкъех дæ, ку, Поцо,
Цæй, радауæ дæ роцъо,
Нæ фæдздзæгъæл æй нæ гъавд,
Дзанахан-рæсугъд — æскъавд!
Салат.Æнамонд нæ дæ, Поцо,
Хæстæгдæр имæ бацо.
Подо.Мæнæ дес æма тæмæс,
Фун уинун, æнгъæлдæн, æз!
Тотай. Цæй, уадзæн сæ нур, Салат,
Нур ралæудтæй сæ сахат.
(Тотай æма Салат рацæунцæ.)
Подо.Нур байзадан еунæгæй.
Дзанахан-рæсугъд, дæ хæццæ,
Уо, мæ уод æма мæ дзæццæ,
Рагæй дæмæ иу бæллун.
Нур ку сесисæ дæ хизæ,
Ходæзмолтæй ку зæгъисæ
Ду еу адгин дзурд мæнæн,
Уæд фурцинæй фур тæкæн
Исхæнидæ, ис, мæ зæрдæ.
Уæд зæгъинæ дин цидæртæ,
Уæд фестинæ æз æндæр,
'Ма фæууинæ лæ?ъуæндæр.
(Дауй æ роцъо еу усмæ.)
Куд неци дзори, мæ цард,
Цæй, ферттевæ ма ме стъалу,
Дæн нуртæккæ æз æззалу,
Фал фестдзæмæн цирен арт.
(Æвналуй хизæ йесунмæ, фал æй киндзæ нæ уидзуй.
Æрифтудта ибзгл æ цонг 'ма'й хъуритæ кæнуй. Поцо
бабæй ин æ хизæмæ æвналуй.)
Цæй, дæ хизæ кур исесæ,
Дæ ходгæ билтæ равдесæ,
Мæ уоди уод, Дзанахан,
Йесге рази ку нæ ан.
(Хизæ тух рæмодзæ кæнуй йеу усмæ, уæдта фæгъгъбесæй унцæ. Поцо киндзи бунæй фæцæй. Фæззинунцæ Тотай, Салат æма ходунцæ. Киндзæ исуагъта Поцой. Исиста хизæ 'ма дин йе ба фиййау. Кæсунцæ кæрæдзе-мæ—фиййау ходгæй, Поцо хæстгунæй.)
Тотай. Гъей, зæронд хæрæг, Поцо,
Ку нийизгæ 'й дæ роцъо!
Салат. Цæппо-лæппо, фий-лæппо,
Ку нæ разиндтæ лæппо!
Æ МБÆРЗÆ Н
1921 анзи, май