БИНОНТИ ЦАРД
Ханбекер æма Ханиффæ,
сæ сунтой дæр ма сæ хæццæ,
сæ дæлбазур æрбадунцæ —
хорискастæй хорæфтудмæ
кæрæдземæ фæдздзорунцæ;
ци нæ хæссунцæ сæ сæрмæ,
сæ фурхилтæй исхуарунцæ
сæ кæрæдзей сæ сæтæй.
Ку сæ фæрсай, ци кæнунцæ,
Уæд рæуæнттæ фæккæнунцæ,
сабур цæрунмæ, косунмæ
сæ синхонти нæ фæнзунцæ,
багъигæ'й си сæ хæссæг дæр,
фæндæ кæнун ин зонунцæ.
Ниссæ уадзуй сæ фæрсæг дæр,
нæ фæммæлуй сæ мæтæй.
Кустмæ цæугæй сæ хæссæг лæг
бæргæ фæууй хъæбæр цæрдæг, —
нæ фæндонбæл ку низзаруй —
æ цæсти суг æрæгъзалуй,
фæззæгъуй, цид, ци дессаг æй,
атæ кæугæй цæмæн зарун?
æвæццæгæн мæ низзарун
мæ рист зæрдæн кæун æй.
Уотæ заргæй ку бакосуй —
силти загъдæй ку фæттæрсуй,
фурæстонгæй æнæбари
æрæнцайгæй æ хæдзари,
фæсси ледзуй фурæфсесæй;
ка нæ ледзуй уæхæн тохæй,
фæззæгъуй, мæ куст феронхæй,
рафунæй уй æрхунæй.
æгуст æнцæ сæ кустæгтæ,
æдзæттæ 'нцæ сæ рæфтæдтæ,
сæ биццеутæ, сæ кизгуттæ
ци уинунцæ, уой кæнунцæ.
Ци кæнонцæ? Фурæстонгæй
Сæ кæрæдзей, сæ мадтæлтау,
цъæхахст гæнгæй, нихæй тонгæй,
агайунцæ дæндагæй.
Сæ куй ма дзи ку ниннеуй,
уæд сегасей гъæр ку сеу уй, —
æрæмбурд унцæ синхонтæ
сæ фæдесмæ, сæ дессагмæ.
æрæхсæвæ уй уалинмæ,
неугæ-рæйгæй, берæгъбалау.
'Ма сегасдæр ниххуссунцæ
мæстæйдзагæй, фæлладæй...
1917 анзи сентябри 8 бон
ЖИЗНЬ СЕМЬИ
Ханбекер и с ней Ханифа,
С ними пес их хромоногий,
на крыльцо с утра садятся, —
от восхода до заката
все без устали бранятся;
как друг друга обзывают!
Без стесненья, безоглядно,
ссорясь, брызгают слюной.
Если спросишь, что случилось?
То причин находят много,
жить спокойно и трудиться,
как соседи, не стремятся.
Как устал от них кормилец!
От их вечных поучений!
И уходит их спросивший
прочь от свары, от такой.
Вот уходит их кормилец
беззаботно на работу, —
песнь веселую заводит,
весь слезами сам исходит,
удивленно тихо молвит:
почему пою сквозь слезы?
Может песнь моя тревожит
грусть израненной души?
Так в слезах и с песней бродит,
возвращаться в дом не хочет,
голод все же его гонит.
Но, когда домой приходит,
убегает он от ссоры;
кто же стерпит эту свару?
И усталый, засыпает,
все волненья сон глушит.
В беспорядке дом, заброшен,
не готовят в доме пищу,
дети-мальчики, девчонки
подражают во всем взрослым;
что им делать, им, голодным?
Как их матери, друг с другом
с ревом истошным дерутся,
ногти, зубы в ход идут.
Тут еще и пес завоет,
диким криком все исходят;
и сбегаются соседи,
удивляясь, что за люди?
Наконец, ночь наступает,
с воем, вроде волчьей стаи,
вся орава засыпает, —
сон, усталость их берут.
Къуæтти
Уæлмæрдхуæрнæг
Зæронд лæг
Цъете
Курес æма къæлмæг
Нæ зумæг
Фарнæ
Ци зæгъон?
Æнæсагъæс
Бунгард
Тох
Æлдаргинтæ
Цæбæл нийнæфтæ?
Курæнтти сайд
Сувæллон
Фæсмон
Бæхвæндагбæг
Совахъ æма бæзæрхуг
Гъазти
Нарти фæндæ
Дууæ æрдхуарди
Фæндæ
Гæкгуги хузи
Гъастгæнæгæн
Мæтъæл
Гъарæнгæ
Фæйдтон мæ цард
Уаддзалх
Киндзæн
Мæнгæ соми
Еунæг
Хæфсæ
Кæлхуард
Бæхбадæг
Цæмæй къуру дæн?
Мæсуги
Æнгарæн
Къæрнæхи осæ
Бинонтæ
Æнцон дин æй
Кувдгæнгутæн
Мæ зæрдæ
Цæун
Хъазахи нифс
Сæнттæ
Къазармай
Æнбæлттæн
Нæ мæрдтæн
Нигъгъæрзæн нæ фæрстæЙ
Мæстиноки мæгуртæ
Цæргæстæ
Ледзæг
Ледзæги зар
Дусæрон цæргæс
Уалдзæг
Гъæр
Зæрбатгутæ
Сæрдæ
Уæрæйдæ заргæй
Кувд
Нæ фæззæг
Бинонти цард
Мардæн
Осгорти зар
Фæдес
Ма ми гъаст кæнæ
Гъæйдæ-гъа!
Кермен
Нæ косæг лæг
Кæуæг
Гоппойти къуар
Æрæгзумæги
Нæ фæсевæдæн
Косгути бæрæгбон
Хадзимæт рæмонти
Еумæйаг мæрдтæн
Бонвæрни мадæ
Киндзхонтæ
Агубекир
Раздзæуæгæн
Нæ царди нивтæ
Бæллах
Дугъ-дугъ
Нæ бæласæ
Рæстдзинадæ
Фун
Нæуæг æгъдаубæл
Мартъи
Æз уотæ зæгъун
Дзæгъæл
Михал Гарданти
Къибилти Гугъойæн
Уарунгор
Мæ дзурдтæ
Ка ке хæссуй?
Курд
Сау гъæр
Гулæри
Тæтæрхъан Билаонти
Бердити Дударæн
Бонгинтæн
Китай
Зар
Хъурмаллухъ
Уæргъдзау
Нифсгин
Æхсирф æма дзæбокæ
Нæуæг зарæгæн
Тæлæтгæнгутæн
Зуймон æхсæвæ гъæди
Цæмæн ледзис?
Æфхуæргутæн
Мæ зин зонæг
Совет æнервæзæг
Саст къах
Уазал хæдзари
Гъæй-уй!
Фурхуæрдæй сæйгæ
Оси Пъолций
Багъæратæн
Киндзæн
Сакко æма Ванцеттийæн
Иронæн
Нæ цини бон
Поэзийы Курдон(Скъодтати Эльбрус)
Певец свободы(Нафи Джусойты)