Творчество осетинских писателей

М О Я О С Е Т И Я

БАТРАДЗ ÆМÆ СОХЪЫР УÆЙЫГ ÆФСÆРОН

Фесæфти хъал Алæф, раст доны къусау,—
Уæларвон куырдадзы сау фæнык фестади.
Йæ фæрстæ цъæх арт, судзгæ арт уагътой
Йæ фырты сæфтыл зæронд уæйыгæн.
Нарты аххос æй куыннæ кодтаид
Йæ фырты фесæфт сохъыр æфсæрон!
Æмæ нымбæхста йæ мает йæ риуы,
Фæлæ йæхицæн сусæг фæнд кодта
Йæ судзгæ мает райсын нарты мыккагæй,
Батрадзæн йæхимæ йæ ныфс кæм хаста,
Фæлæ иу бон куы уыд, уæд нарты зæрæдты
Уырызмæг æмæ БатраДзы фыды —
Бахуыдта йæхимæ уазæгуаты уæйыг.
Æмæ йæ фырттæн бафæДзæхста афтæ:
— Уæлæ фæсхæдзар æмбæхстæй лæуут.
Нозт сæм хъарын куы байдыдта нартмæ,
Уæд-иу хæдзармæ æввахс уæхи ласут! —
Нæ бацауæрста цæхх æмæ кæрдзыныл:
Сырды фыдæй фынгтæ зæхмæ тасыдысты;
Нозт дæр дурынты лæууыд сæ разы.
Цæмæй æмбæрстой нарты зæрæдтæ,
Фыдвæнд сыл кæны сохъыр æфсæрон,
Æмæ парахатæй хордтой, нуæзтой.
Иу рæгъ—дæлæмæ, иннæ — уæлæмæ,
Афтæ сæ хынцыдта сохъыр уæйыг дæр.
Гъа, ныр сæм, зæгъгæ, байдыдта хъарын
Нарты зæрæдтæм æфсæроны нозт,
Афтæ лæппутæ, — уæйыджы авд фырты —
Хæдзармæ хæстæг сæхи баластой.
Уæд сохъыр уæйыг стыр куыси райста
Æмæ Уырызмæгмæ худæндзастæй дзуры:
«Фыдæлтыккон зарæг азарон, Уырызмæг,
Æви нырыккон, — зæгъ, дæ хорзæхæй!»
«Зарынмæ дæсны дæ, уый раджы фехъуыстон,
Æмæ нын кæд иугæр дæ буц хъæлæсы уаг
Æвдисын фæнд кæныс, уæд нырыккон зарæг;

Рагон зарæг ма, чи зоны, нæ фысым,
Фехъуыстаин искуы», дзуры йæм Уырызмæг.
æмæ ныззарьгди сохъыр æфсæрон,
Мидбылты худгæйæ, йæ бæзджын хъæлæсæй:
«Уæд, зæгъы, иу бон,
Фæззыгон мигъ бон
Бæзджын хъамылмæ
æрбафтыд, уæдæ,
Дыууæ нæл хуыйы.
Ссырджын куыйтæ —
Фыд хъыхъаг куыйтæ—
Сæ алы фæрсты
Куы 'рзилыыц, зæгьы.
æвæццæгæн сын
Ирвæзæн нал ис,
О, мæ хур, нарты
Сæрджын хисдæртæ,
Уыцы нæл хуытæн:
Ссырджын куыйтæ,
Фыд хъыхъаг куыйтæ
Кзендзысты фаркгай
Уыцы нæл хуыты,
О, мæгуыр сæ бон!»
Цы бамбарын хъуыди нарты буц хисдæртæн,
Уыцы зарæг циу, цы амоны, уый.
Базыдтой, уæдæ цы, сайд сыл кæй æрцыди,
æмæ сыл мæнгардæй кæй разылди уæйыг.
Сæ нозт æрбайсæфт æмæ цæнкъард сты,
Тас бацыд сæ уæнгты, фæлæ ма цы, а!
Тæккæ уыцы афон Батрадз уæлхохы уыд,
Айхъуыста зарæг, æфсæроны зарæг,
æмæ рагæпп кодта уæлхохæй дæлæмæ,
æмæ æрхаудта æфсæроны кæрты.
Йе 'ндоны хъæрæй йæ Уырызмæг базыдта:
Цæмæй ма тарст ныр! æмæ ныззарыди:
«Дæ цæрæн бон нын
Бирæ уа, бирæ,
Нæ рæдау фысым,
Нæ кадджын фысым!
Сырды фыдæй нæ
Бæргæ хорз федтай,
Нозтæй дæр — афтæ,
Нозтæй, уæдæ ма!
Бынтон диссаг та
Дæ зарæг уыди.
Дæ буц зарæгæй
Схъæлдзæг стæм,
æрмæст кæронмæ
Нæ ахæндæ ис,
Нæ рæдау фысым,
Дæ диссаг зарæг.
Хъуыды ма кæнын
æз зарæг дарддæр.
æмæ афтæ у:
Нæл хуытæм, зæгъы,
æххуыс кæнынмæ
Фæзынди хохæй
Иу франчы лæппын —
æвзыгъд, цæхæрцæст.
æвæцдæгæн, ныр
Нал фервæздзысты
Ссырджын куыйтæ —
Астигъдзæн сæ,
Уыцы сау куыйты,
Уыцы æвзыгъз франк!
Йæ зарæг конд фæци урсзачъе Уырызмæг,
Афтæ, дын, Батрадз дæр хæдзары смидæг ис;
Иу тарваз ратыдта æмæ—де знаг афтæ!—
Ралæууыд уæйгуытыл Хæмыцы болат фырт,
æмæ сын хæрз тæбæкк ныккодта иууылдæр,
Фыдæй, фыртæй, зæгъы, хæрз цъæл сын ныккодта.
Уый фæстæ рахæцыд нарты буц хисдæртыл –
Зæронд Уырызмæгыл, йæхи фыд Хæмыцыл –
æмæ сæ Нартмæ æрхæццæ кодта.
Йæхæдæг араст ис уæларв йæ бынатмæ
æмæ та уым йæхи бааууон кодта.