Творчество осетинских писателей

М О Я О С Е Т И Я

НАРТЫ СÆФТ

Нарты тыхджынтæ, нарты гуыппырсартæ
Иууылдæр хæцгæйæ куы фæцардысты;
Бирæ тыхгæнджытæн сæ тых басастой.
Ахæм сын нал уыди, ахæм, куы зæгьынц,
Сæ тых ма кæимæ бавзæрстаиккой.
Уæд нарт байдыдтой хъуыдытæ кæнын,
Нæ тых, нæ хъару ма кæимæ бавзарæм?
Æмæ сын загьта фыдбылызы Сырдон:
«Хуыцауæн кувгæ бирæ фæкодтат,
Фæлæ ма йæ ноджы тыхæй дæр бавзарут».
Уæд нарты тыхджынтæ Сырдонæн загътой:
— Хуыцау цы ран ис, уый куы нæ зонæм!—
Сырдон сын загьта: «Куы йæ смæсты кæнат,
Уæд уæм йæхæдæг фæзындзæн искуы»,
Æмæ та нарт дæр фæрсынц Сырдоны:
— æмæ йæ, Сырдон, цæмæй смæсты кæнæм? —
«Цагъды фæуат, нарт!—Сырдон сын загъта,—
Кæд хуыцау искуы ис, уæд ын мауал кувут,
Мауал ын кæнут йæ ном мысгæ дæр.
Уæ дуæрттæ та бæрзонд саразут,
Цæмæй уæ сæртæ гуыбыр ма кæнат.
Н'амæ хуыцау зæгъдзæн, мæнæн кувынц, зæгъгæ.
Кæд афтæ бакæнат, уæд уæ агурдзæн».
Нарт бакастысты Сырдоны коммæ
Æмæ сæ дуæрттæ бæрзонд сарæзтой,
Уæдæй фæстæмæ сæ кувын ныууагътой.
Нарт куы нал кодтой хуыцауы хъуыды дæр,
Уæд сæм рарвыста йæ зæрватыччы:
«Фæцу мын нартмæ æмæ мын сæ бафæрс,
Цæуыл мæ домынц, цæуыл у сæ тæргай?»
Зæрватыкк æртахти нарты Ныхасмæ,
Нарты Ныхасы талайыл абадти,
Æмæ сын радзырдта хатиаг æвзагæй:
«æз уæм уæларвæй минæвар æрцыдтæн,
Цы лæгæн куывтат, уый мæ рарвыста:
«Цы уын кодтон, нарт, цæуыл фæтæргай стут?»
Зондджын Уырызмæг æй уайтагьд бамбæрста
æмæ бадзырдта нарты адæммæ:
— Мах кæй агуырдтам, уый нæм йæхæдæг
Мæнæ зæрватыччы минæвар рарвыста,
æмæ минæварæн дзуапп раттын хъæуы.
Цы дзуапп ын раттон — атæрхон кæнут
æлæ мын уæ фæндон зæгъут æмдзыхæй.—
Нарт дæр ын загътой кæсдæр уæд хисдæрæй:
«æмæ нæ, Уырызмæг, цы тæрхон хъæуы?—
Ууыл мах рагæй куы тæрхон кæнæм!
Хуыцауæн лæккад бирæ фæкодтам,
Фæлæ нæм йæхи дæр никуы равдыста.
Гъе ныр рацæуæд, нæ тых бавзарæм!»
Уырызмæг радзырдта дзуапп зæрватыккæн.
Зæрватыкк атахти, хуыцаумæ сфардæги,
Рафæзмыдта йын нарты ныхæстæ.
Уæд та, дын, хуыцау загьта зæрватыккæн:
«Акæн-ма ноджы иу здæхт нартмæ,
æмæ-иу нартæн радзур ды мæ фæндон:
«О, нарт, мийаг уыл сомбон куьгфæтых уон,
Уæд уын уæ мыккаг бынтон сыскъуынон,
Гъе, æви ма уæ фыдвæд ныууадзон?» –
Зæрватыкк раздæхт, æртахти та нартмæ.
Хуыцауы ныхас нартæн радзырдта.
Нарт кæрæдзимæ куы бакастысты
æмæ кæрæдзййæн афтæ куы зæгъынц:
«Кæд нын нæ мыккаг хуыцау æскъуыны,
Уæд нын æй фæлтау бынтон сыскъуынæд».
–Уым се'дылытæ афтæ куы дзурынц:
«æвæды бæсты, уадз, фыдвæд баззайæд».
Уæд, дын, сæм, зæгъы Уырызмæг бадзуры:
– Фыдвæды бæсты æвæд хуыздæр у!
«Цымæ цы кæнæм æнусы цардæй?
Мах æнусы цард ницæмæн хъæуы,
Фæлæ нын раттæд уый æнусы кад. —
Нарты адæм, зæгьы, зондджын Уырызмæгæн
Уæд йæ ныхасыл уæлдай нал загътой.
Хуыцау смæсты ис нарты адæммæ,
æмæ сæм рарвыста уæд Уастырджийы,
æмæ Уастырджи ралгъыста нарты:
«Иу голладжы дзагæй фылдæр ма кæнæд,
Нарт, уæ боны куыст, — уый уын мæ арфæ!»
Нарт-иу æрнай кодтой хоры мæкъуылтæ
æмæ-иу сæ рауад æрмæст голладжы дзаг.
Фæлæ нарт хъуыдыджын куыннæ уыдысты!
Ныхъуыды кодтой æмæ райдыдтой
Мæкъуылы бæсты бон уыгæс най кæнын.
æмæ сæм, зæгъы, алы уыгæсæй дæр
Голладжы дзаг хор цæуын байдыдта,
Иу мæкъуылæй та — дæс голладжы дзаг.
Афтæмæй сæ нард цьщис æфсæстæй.
Хуыцау сын, зæгъы, сæ хин куы базыдта,
Уæд сæ ралгъыста æмæ сæ хуымтæ
Бон цъæх куы кодтой, æхсæв та — кæрдинаг.
Бон-иу кæрдынмæ куы ацыдысты,
Уæд-иу сæ хортæ цъæхæй ныййæфтой.
æхсæв дæр-иу сæм куы ацыдысты,
Уæд дæр-иу хуымтæ цъæх фестадысты.
Сæ хуымты фарсмæ уæд халагъудтæ
Нарт æрцарæзтой. Райдыдтой дарын
Саджил æрцытæ сæ фæтты фындзтыл,
æмæ-иу хорты уыдонæй фехстой.
Саджил æрцытæ-иу кæй фæлыг кодтой,
Уый-иу цæттæ'фсирæй баззадис хуымы.
Нарт-иу æфсирæн йæ намыджимæ
Йæ хъæды арх дæр уæд æрыссадтой,—
Афтæмæй цардысты афæдзæй-афæдзмæ.
Стæй загьтой: — Хуыцауæн ныхас куы радтам:
«æнусы цардæй æнусы кад хуыздæр у!»
Мах æнусы цард ницæмæн хъæуы,
æнусы кад нын хуыздæр уыдзæни...—
Афтæ 'рцыди се сæфт разагъды нартæн.