logo

М О Я    О С Е Т И Я




Шиллер Фридрих
немыцаг поэт, драматург
(1759 – 1805)

 

Руссо

А цыртдзæвæн Францы бæстæн — сау цæф,
Дугæн дæр — æлгъыст æмæ фыдуайдзæф.
Разагъды лæг, рухс дзæнæты бад!
Фарн æмæ рæстдзинадыл фæкуыстай,
Батыдтой дæ тъæпп æмæ рæхуыстæй,
Арвыстай фыдгæнæгау дæ цард.

Тугдзых дуне... Зондæн æмæ уарзтæн
Ай зындон у, баст йæ уæнгтæ растæн,
Иблис дзы тæрхонылæг ысси,
Æмæ судзынц фарны лæгты арты.
Бабын кодтой сау адæм Сократы,
Ныр Руссо дæр с’ амæддаг фæци.
1781

 

      Эммæйæн

Дард дæ ды, нымбæхстæ тары,
Бон дыл ацæуы фæрнæй.
Худы арвы рындзæй стъалы,
Уæууа, сæххæссæн æм нæй.
Уымæй райгонд уыдтæн, хъал...
Амонд нал раздæхдзæн, нал.

Сонтæй удисæг-тыхгæнæг
Дæу куы айстаид æваст, —
Мæн æвдæрзтаид æрхæндæг,
Калмау баууылдтаид маст.
Ирд у, райдзаст у дæ бон.
Ныр æз та цы уон,  куыд уон?
Ехх, цы дуг арвыстам демæ,
Уый дзæнæт уыди мæнæн.
Уарзт мæ тавæг хур уыд, Эммæ,
Нæй йын абон дæр мæлæн.
Уый æрвон зынгæй сыгъдис,
Уымæн ахуыссæн куыд ис?
1796

 

Хæххон зарæг

Æвирхъау сæрсæфæн. Йæсæрмæ фæндаг —
Адзал æмæ царды ‘хсæн арæн;
Æхсонгуыр уæйгуытæн нæрæмон — сæ уаг,
Сæ риутæ йæм уартау фæдарынц.
Тæссаг у, бæлццон лæг, ам зæйты æрдонгæй:
Уæлæуæзты бадынц æрсæррæттæввонгæй.

Æнæбын дæлджинæг — æркъæлæт ыл хид,
Дзæнхъа хæхтæ — хидæн æнцæйттæ.
Бынæй та — æрра дон — хъæлæба, æхситт,
Йæ ниуынæй баризынц къæйтæ.
Уый къултæ фæлдахы, уый айнæг кæрды,
Уый калы йæ хъал бон, йæ ных сыл сæтты.

Уым, цъассы, дæлиау, уæрæх фæзмæ — дуар,
Дæлимонты сау хъоргъæй лидзæн;
Йæ къæсæрыл ахиз, дæхи у дæ бар,
Уым фендзынæ ног дуне, хицæн.
Уым уалдзæгæн фæззæг æппæлы йæ цин,
Уым æхсæвтæ — сатæг, уым бонтæ — зæрин.

Цыппар доны сонтæй фæйнæрдæм тындзынц:
Ыскæсæнмæ иуæн — йæ фæндаг,
Ныгуылæнмæ иннæ фæкæны тырындз,
Æнцойы хос удæн — сæ зæланг.
Ам райгуырынц иумæ, ам авæййынц хицæн,
Æмбæлæн сын нал и, ныр алчи — йæхицæн.
Дыууæ хохы слæгæрстой мигътæй уæлдæр,
Сæ цъуппытæй хуртæ фæкæсынц,
Сæ алмаси тигътæ фæкалынц цæхæр,
Цъæх ирдгæтæ хæхтыл фæкæлынц.
Нæма схызти, не схиздзæн а бæстæм лæг,
Сырд дæр дзы нæ фенди, нæй маргъ дæр тæхæг.

Ам успаддзах бады фæлыстæй, зæдау,
Йæ сæрыл — коронæ æвзистæй.
Йæ кондмæ, йæ фидауцмæ чи ‘рхæссид фау, —
Кæнынц ыл уæлæрвтæ дæр дистæ.
Уыраугæ хур калы зæрин цæхæр — цас! —
Нæ йæм хъары, оххай, йæ узæлд, йæ тавс.
1803

 

Бертæйы монолог

       (Драмæ «Вильгельм Телль»-æй)

Фыдыбæстæйæ уарзондæр цы ис?
Сæрбахъуыды æфхæрд æмæ мæгуырæн
Йæ фарсмæ балæуу, басгуых ын нæртон уарт, —
Гъеуый у, гъе, лæджы аккаг уæздан хæс.
О, хъизæмар... Мæ зæрдæ мын æвзоны
Уæ адæмæн йæ худинаг, йæ сау бон.
Æз йемæ удхар, утæхсæн кæнын.
О, уарзын æй — фæлмас у, фæлæ царддых,
Хæларзæрдæ. Мæ удуидæгтæй баст дæн
Уæ адæмимæ. Гормæттæ, сымах та
Цы ми кæнут? Ныууагътат æй тыхы бон.
Æмдзæхдон систут уе знагимæ, ныр
Тыхгæнджытимæ аразут мæнгардæй
Уæ дзыллæйæн хъадамантæ, рæхыстæ,
Мæ маст æхсиды. Ме ‘нæуынон фестут,
Йæ кад, йæ намыс чи нывзылдта цъыфмæ!
1804

 

ШИЛЛЕРЫ ХЪУЫДЫТÆЙ

* * *
Стыр уды хицæуттæ хъизæмæрттæн æнæсымæй фæразынц.

* * *
Дун-дуне Хуыцауы хъуыды у.

* * *
Фыдæнхъæлтæ адæймаджы удæн сты, æрвæрттывд æмæ тæрккъæвда уæлдæфæн цы сты, уый.

* * *
Сæрибар æрмæстдæр уый вæййы, йæхæдæг йæхи чи у.

* * *
Дзырд кæддæриддæр хъуыддагæй хъæбатырдæр вæййы.

* * *
Фыдæх йæ уды уæнгæл кæмæн у, æрмæстдæр уый уарзы æхсидгæ уарзтæй хорздзинад.
* * *
Чи ницæмæй тæрсы, уый, фыртæссæй æмризæдæы кæмæй ризынц, уымæй цауддæр нæу.

* * *
Адæймагæн йæ нысантæ куыд рæзынц, йæхæдæг дæр афтæ рæзы.
* * *
Намыс — цардæй зынаргъдæр.
* * *
Эрудици дилетантизмы хæстæг сыхаг у, æрмæст иу уæладзыг уæлдæр цæры.
* * *
æнæкæрон æвирхъауæй æвирхъау кæрон — хуыздæр.
* * *
Дæ зæрдæйы иу дин дæр цæуылнæ ис, зæгъгæ мæ  куы бафæр­сой, уæд сын зæгъдзынæн: фесæфти мын динæн йæхи аххосæй.
* * *
æвзæр мийæн йæ бæллæх уый у, æмæ дзы ног цъаммар миты гуырдз æмбæхст кæй ис.

* * *
Фыдмыггагæй фыдæвзар сзайы.

* * *
Фылдæр адæмæн сæ зæрдæтæ цинæй кæм райынц, уым зонд­джыныл æрхæндæг сагъуыйы.

* * *
Хорз актертæн æвзæр рольтæ нæй.

* * *
Йæ уд гом кæмæн у, уымæн йæ цæсгом дæр гом у.

* * *
Бæллæх у, мæ хъуыдытæ мæ зæрдæйы гуыпп-гуыпмæ гæсгæ раив-баив куы кæной, уæд.

* * *
Куыстаг дын ис — æвæстиатæй йæ бакæн.

* * *
Дзыхарæхст йæ цыргъ ныхæстыл йæхæдæг куы фæхуды, уæд ын нал фæахадынц.

* * *
Поэт æмæ нывгæнæгыл æвæрдæуы ахæм хæс: хъуамæ дунейы цардæй уæлдæр схиза, хъуамæ æнкъарæнты дунейæ ма фæиппæрд уа.

* * *
Нæлгоймагæн фæлварæн — æрмæст тæссаг сахат.

* * *
Рæстдзинад хъæлæсты фылдæрæй баргæ нæу.
Фатаонты Уариганы тæлмацтæ

// Мах дуг.– 2009.– № 11.

***
Фридрих Шиллер

НОГ &aAElig;НУСЫ КЪÆСÆРЫЛ

Нæй бынат æхцон цардæн нæ зæххыл,
Нæй сæрибар арвы бын лæгæн!
Ивгъуыд дуг нæ бафтыдта фыдæхыл,
Ног æнус нæм тугвæдыл цæудзæн.

Хорз æгъдæуттæй баззади сыгъдæттæ,
Адæмы фарн — хæлд æмæ ыссæст;
Тугæй фурды схъулон кодтой дæттæ,
Иу хуыцау дæр нал уромы хæст.

Бампылди дыууæ адæмыл бæстæ,
Тохыл хъарынц хотыхтæй сæхи,
Уарынц зæхх — ныккодтой йæ гæбæзтæ,
Ныр кæнынц сæрибарæн тыхми.

Калы дуне стыр хъалон сæ разы,
Мулк сæ скодта хъал æмæ мæнгард.
Тых — закъон, рæстæвзарæн тæразыл
Бреннау франк æрæвæрдта йæ кард.

Бриттæ стыхтой сау зæххыл бæндæнтæ,
Фурд кæны сæ нау-дзыгуыртæй быр, —
Бацахстой Донбеттырты хæтæнтæ,
Дарынц сыл сæхи дуæрттау гуыдыр.

Тар хъæд æмæ сакъадæхтæ сгарынц,
Агурынц æрфæныл дæр тæлæт;
Арвгæрон хæтынц, фæлæ нæ арынц
Арвы бын æнцой æмæ дзæнæт.

Хуым æфсир кæм æфтауы æдзух дæр,
Лæг кæм цæры буц æмæ фæрнæй,
Цард кæм у зæрин дугæй рæсугъддæр,
Ахæм бæстæ мах картæйыл нæй.

Сты æгæрон фурд дæр æмæ сур дæр,
Чи скæндзæн сæ арæнтæм фæндаг!
Зæхх — уæрæх, нæ йыл æххæссы хур дæр,
Нæу уæддæр дæс амондджынæн фаг.

Цæр æнцад, дæ сыгъдæг уд — дæ бæстæ,
Уым нæ уыдзæн талф-тулф æмæ хæст.
Фидауцыл кæнæм æрмæст ныхæстæ,
Ис сæрибар рухс сæнтты æрмæст.

Джыккайты Шамилы тæлмац

// Мах дуг.– 2003.– № 9.


Зарубежная литература         Австрийская
        Астрид Кольмайер
        Георг Тракль
        Стефан Цвейг
       Американская
        Марк Твен
        Эзра Паунд
        Эдгар Аллан По
        Эмили Дикинсон
       Английская
       Афганская
        Шах Идрис
       Белорусская
       Венгерская
        Йожеф Аттилæ
        Шандор Петефи
        Балашши Балинт
       Индийская
       Ирландская
        Оксар Уайлд
        Уильям Батлер Йейтс
       Испанская
       Итальянская
       Китайская
        Ам Бо
       Корейская
        Неизвестный автор
        Чо Хон
       Латвийская
        Аия Бриаака
        Аспазия
      Латинская
       Немецкая
       Норвежская
        Кнут Гамсун
       Персидская
        Омар Хайям
        Фирдоуси
       Польская
       Турецкая
        Хикмет Назым
       Французская
        Сент-Экзюпери Антуан де
        Экушар Лебрен
        Гишар
        Баур Лормиан
        Клод Мерме
        Сен-Желе
        Сенесе
        Жан Расин
        Колен Бюше
        Ла Моннуа
        Гийом де Бребеф
        Фор де Пибрак
        Д’асейи
        Теодор Дезорг
        Алекси Пирон
        Неизвестный автор


Евангельские притчи. Лука.

Русская литература
     Агатов В.Г.
     Алехин В.
     Бунин И.А.
     Гаршин В.М.
     Гоголь Н.В.
     Державин Г.Р.
     Есенин С.А.
     Заболоцкий Н.А.
     Исаковский М.В.
     Иртеньев И.М.
     Корнеев Н.
     Кудашева Р.
     Короленко В.
     Лермонтов М.Ю.
     Минаев Д.
     Михалков С.
     Некрасов Н.
     Ножкин М.
     Примаков Е.
     Приходько В.
     Пушкин А.С.
     Рождественский Р.
     Тарковский А.А.
     Твардовский А.Т.
     Тургенев И.С.
     Тютчев Ф.И.
     Толстой Л.Н.
     Токмакова И.
     Харитонов В.Г.
     Цветаева М.И.
     Чехов А.П.
     Шаламов В.Т.
     Шолохов М.А.
     Щербин Н.
     Языков Н.М.


Литература народов Кавказа:
       Абхазская
       Армянская
      Балкарская
      Грузинская
      Дагестанская
      Кабардинская


Литература народов России
      Марийская
      Мордовская
      Татарская


Осетинская русскоязычная литература
       Боциев Ю.
       Гуржибекова И.
       Кануков И.
       Хетагуров К.
       Цаликов А.